-
1 что было сил
-
2 вовсю
-
3 общечеловеческий
-ая; -оегомум кешелек...ы, бөтен кешелек өчен уртак -
4 общеармейский
-ая; -оебөтен армия...ы, бөтен армия өчен булган -
5 весь
I м; мест.(вся ж, всё с, все мн.)1) (целый, целиком) бөтен, барлык, һәммә, барча; буе2) бөтенләй, тулысынча; тәмам3) в знач. сущ. всё с, все мн. барысы, бөтенесевсе за одного, один за всех — барысы да бер кеше өчен, бер кеше барысы да өчен
•- во всю ивановскую кричать
- всем взял
- всем взяла
- всё равно
- всё одно
- на все четыре стороны II ж; уст. -
6 обще-
кайбер кушма сүзләрнең "уртак; барысы (бөтенесе, һәркем) өчен дә бер; барысына да кагылышлы, барысы өчен дә" характерлы мәгънәләрен аңлаткан беренче кисәгеобщегалактический — гомумгалактик, бөтен галактика...ы, бөтен галактикага мөнәсәбәтле
общекомандный — гомумкоманда...ы, бөтен команда...ы
-
7 общеевропейский
-ая; -оебөтен Европа...ы, бөтен Европа илләре өчен гомум -
8 пущий
-ая; -ееразг.; уст.для пущей важности — әһәмиятен арттырып күрсәтер өчен, кыйммәтен күтәрер өчен, әһәмиятлерәк итеп күрсәтер өчен
-
9 всеуслышание
сво всеуслышание — бөтен кешегә ишеттерерлек итеп, кычкырып; бөтен кешегә җиткерү өчен
-
10 мир
I м1) ( вселенная) галәм, дөнья, җиһан2) ( Земной шар) дөнья, Җир йөзе; Җир шары3) ( люди) кешелек дөньясы, халык4) ( общество) җәмгыять, дөнья5) дөнья6) (сфера деятельности, среда) мохит, җәмәгатьчелектеатральный мир — театр. дөньясы
7) ( сельская община) җыен, мир8) уст. ( земная жизнь) тормыш, фани дөнья•- оказаться отрезанным от мира
- всем миром
- не от мира сего
- сильные мира сего
- великие мира сего
- уйти в лучший мир
- уйти в иной мир
- уйти в другой мир
- переселиться в лучший мир
- переселиться в иной мир
- переселиться в другой мир
- ходить по миру••на миру и смерть красна — посл. ил белән үлем дә куркыныч түгел
II мс миру по нитке - голому рубашка — посл. ≈≈ ил төкерсә, күл булыр
1) дуслык, татулык2) тынычлык3) солых, тынычлык договоры; килешү, килешү договоры•- мир праху твоему
- мир тебе
- с миром отпустить -
11 что
I мест.1) вопр. нәрсә, ни2) вопр.; в знач. сказ. ( в каком положении) нихәл, ничек, ни хәлдә3) вопр.; в знач. нареч. ( почему) ник, нигә, нәрсәгәя не поеду. - Что так? — мин бармыйм. - Ник алай?
4) вопр. ( сколько) күпме, ни хак, ни5) ( при выражении сомнения) ни6) неопр.; разг. ( что-нибудь) берәр нәрсә булса, нәрсә дә булса7) ( всё без исключения) бөтен, ниләртут есть всё, что угодно — анда ниләр кирәк - бөтенесе бар
8) относ. ( который) кайсы ки;...гандом, что стоит на углу — почмакта торган йорт
•- а что?- ни к чему
- ни за что
- ни за что, ни про что
- ни с чем
- при чём?
- с чего?
- что до меня
- что касается меня
- что и говорить
- что ли
- что ты!
- что было сил
- что есть духу II союз1) изъясн. дип,...ки;...га,...ганын,...ган, икәнен;...гадосадно, что ты опоздал — синең соңга калуың үкенечле
такой тяжёлый, что не поднять — шул кадәр авыр ки, күтәрерлек тә түгел
я надеюсь, что вы не откажете — сез баш тартмассыз дип ышанам
он счастлив, что видит тебя — сине күрүгә ул шат
2) (с частицей "ни" и без неё) һәр... саен, саенчто ни день, растёт движение за мир — тынычлык өчен көрәш көн саен көчәя бара
что ни взмах, то готова копна — җилпенгән саен чүмәлә әзер
3) разд....мы, әллә...мы; ни,...ничто ты пойдешь, что я - все равно — син барасыңмы, минме - барыбер
-
12 во весь голос
бөтен тавышына, барлык көченә -
13 извинить
сов.( кого-что) гафу итү, кичерү, гаепкә санамау -
14 общевойсковой
-ая; -ое( общий для всех родов войск) бөтен гаскәр...ы, гомумгаскәри, барлык гаскәрләр өчен гомум -
15 общий
-ая; -ее1) гомуми, барысы өчен дә бер, һәркемгә караган2) күмәк эшләнә торган; уртак3) гомуми, уртак, бертөрле4) гомуми, тулаем, барлык, бөтен5) гомуми, төп, детальләргә кермәгәнизложить (что-л.) в общих чертах — ( берәр нәрсә турында) гомуми рәвештә сөйләп бирү
•- в общем- Общий рынок -
16 пойти
сов.1) китеп бару, китү, бару2) кузгалу, кузгалып китү, китү3) йөри башлау4) чыга башлау, ага башлау5) ява башлау6) китү, бару7) кабу, эләгү8) керү, укырга керү9) үтү, үтә башлау, сатыла башлау10) бирелү, тапшырылу, җибәрелү11) китү, тотылу, кирәк булу12) килешү13) куела башлау, күрсәтелә башлау14) керү, кагылу•- пойти по дурной дороге
- пошёл вон!
- если на то пошло
- он пошёл в отца -
17 раскрыться
-
18 трепетать
несов.1) (колебаться, дрожать) селкенү, җилфердәү, җилбердәү, тирбәлү2) ( испытывать сильное волнение) дулкынлану, тетрәп тору, дерелдәү, тетрәү, калтырау, калтырану3) за кого-что и без доп. (тревожиться) калтырау, калтырап тору, борчылу, тынычсызлану4) перед кем-чем, при ком-чем (испытывать страх, ужас) курку, калтырап тору, кот очып тору -
19 усилить
сов.( что) көчәйтү, куәтләндерү, шәбәйтү, көчен арттыру, куәтен арттыру -
20 фазотрон
См. также в других словарях:
өчен — бәйл. 1. Эш хәрәкәтнең максатын белдергәндә кулл. 2. Эш хәрәкәтнең кем яки нәрсә өчен билгеләнүен белдерә 3. Эш хәрәкәтнең сәбәбен, башкарылуының нигезен белдерү өчен кулл. 4. Теге яки бу хәлнең, әйбернең сыйфатын берәр зат һәм әйбер өчен берәр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төтен — и. 1. Берәр нәрсә янганда аксыл зәңгәр, каралҗым һ. б. төстәге газ булып һавага чыга, күтәрелә торган бик вак каты кисәкчекләр җыелмасы 2. Сизелер сизелмәс кенә күренә торган җиңелчә газ 3. Элекке заманда авылдагы йортларның, хуҗалыкларның санын… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
иҗтимагый — с. кит. 1. Җәмгыятькә караган, шуңа бәйләнешле 2. Бөтен кешелек катнашында тудырыла, үтәлә, эшләнә торган и. җитештерү. Бөтен җәмгыятьнеке, барлык кешеләрнеке, күмәк 3. Зарур, әһәмият сүзләре белән килгәндә: бөтен җәмгыять өчен и. зарур эш вакыты … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төндек — диал. I. с. 1. Төнгә җитәрлек, төнгә исәпләнгән. и. Төнге вакыт 2. Эшен төнлә эшли торган төнлек каравылчы. II. ТӨНЛЕК – 1. Морҗасыз өйләрдә яки кара мунчаларда төтен чыгу өчен түшәмгә яки стенага ясалган түгәрәк тишек. Самавыр морҗасыннан чыккан … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төнлек — диал. I. с. 1. Төнгә җитәрлек, төнгә исәпләнгән. и. Төнге вакыт 2. Эшен төнлә эшли торган төнлек каравылчы. II. ТӨНЛЕК – 1. Морҗасыз өйләрдә яки кара мунчаларда төтен чыгу өчен түшәмгә яки стенага ясалган түгәрәк тишек. Самавыр морҗасыннан чыккан … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төннек — диал. I. с. 1. Төнгә җитәрлек, төнгә исәпләнгән. и. Төнге вакыт 2. Эшен төнлә эшли торган төнлек каравылчы. II. ТӨНЛЕК – 1. Морҗасыз өйләрдә яки кара мунчаларда төтен чыгу өчен түшәмгә яки стенага ясалган түгәрәк тишек. Самавыр морҗасыннан чыккан … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
актив — I. и. 1. Җәмәгать оешмасы әгъзаларының яки коллективның иң алдынгы, эшлекле, җитәкче өлеше 2. с. Һәрвакыт җәмәгать эшләрендә катнаша торган, эшлекле, энергияле; киресе: пассив. рәв. Турыдан туры, бик нык, бөтен көчен, энергиясен биреп театрны… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тырыш — (ТЫРЫШЛЫК) – с. Ихлас күңел биреп, бөтен көчен һәм сәләтен җигеп эшли торган. и. Шундый кеше. Ихлас күңелдән, көч куеп, тырышып башкарыла торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хак — I. с. 1. Чынбарлыкка туры килә торган, чын, дөрес. и. Дөреслек, дөрес, гадел эш; кирәкле эш хак сөйгәнне халык сөймәс 2. Чын, нәкъ үзе 3. Изге, гадел, туры хак юлга өндәү. II. ХАК – Хокук, вәкаләт хакым бар. Өлеш, нин. б. уртак әйбердән файдалана … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
илкүләм — с. Бөтен ил өчен уртак … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
киң — (КИҢӘЮ) (КИҢӘЙТҮ) – с. 1. Аркылысы, иңе озын, зур булган; киресе – тар. 2. Зур мәйдан алып торган, тирә якка бик ерак сузылган; иркен. Аркылысы, иңе зур, иркен булган, тәнгә ятып тормый торган (кием тур.) 3. күч. Аяк яки кул хәрәкәтләре эре һәм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
